Concert 28 april 2013: Russische Romantiek met Venezolaanse klankkleur in de Residentie


Rachmaninoff: Pianoconcert Nr. 2
Rimski-KorsakovShéhérazade
Symfonische suite naar Duizend-en-een-nacht

Gabriela Montero (piano)
Christian Vasquez, Residentie Orkest
Dr. Anton Philipszaal, Den Haag

Dirigent Christian Vasquez voegt een Romantische klankkleur toe aan het Residentie Orkest, maar zou iets meer op tempo en balans moeten letten, terwijl pianist Gabriela Montero de show steelt in een volledig Russisch programma. 

Het Residentie Orkest beschikt, na het vertrek van Neeme Järvi, nog steeds niet over een nieuwe chef-dirigent en wisselt daarmee diverse dirigenten af de concerten van dit Haagse orkest leiden. In 2010 debuteerde Christian Vasquez (1984) al bij het Residentie Orkest en zal dit jaar ook het traditionele Koninginnedagconcert  dirigeren. Vasquez is, gelijk zijn wereldberoemde collega Gustavo Dudamel, een 'product' van het Venezolaanse El Sistema en stond voor de taak een volledig Russisch Romantisch programma te leiden met het Tweede Pianoconcert van Sergej Rachmaninoff (1873-1943) en Shéhérazade van Nikolaj Rimski-Korsakov (1844-1908). Een taak die hij prima volbracht, maar wel wat vraagtekens plaatste bij de bepaling van het tempo en de balans.

Het Tweede Pianoconcert van Rachmaninoff is een van de bekendste pianoconcerten en, naar de bescheiden mening van ondergetekende, naast het Twintigste Pianoconcert van Mozart ook een van de mooiste. Het geheimzinnige en pulserende begin gaat, met behulp van de strijkers, over in een Russische variant van Sehnsucht en laat niet meer los om een vervolg te krijgen in een lyrisch Adagio en een spetterende finale. Achter de piano zat de eveneens Venezolaanse pianiste Gabriela Montero die met haar ferme aanslag demonstreerde het werk volledig te kennen en haar passie voor muziek via dit moeilijke werk van Rachmaninoff ten gehore te brengen. Daarbij gesteund door Vasquez die een prachtige vol-vette klankkleur het (door de bezuinigingen en het gebrek aan een chef-dirigent toch wel geplaagde) Residentie Orkest wist te ontlokken. Zo was weer eens goed te horen dat de dames en heren van het orkest van de Hofstad serieus mee willen blijven doen in de top van het Nederlandse orkestleven. Opvallend was echter wel dat Vasquez koos voor een langzamer tempo dan gebruikelijk bij dit pianoconcert. Wellicht heeft dat iets met de moeilijkheidsgraad van dit pianoconcert te maken dat, ondanks het niet zo klinkt, hoog ligt. Nadeel hiervan was dat dit werk nog meer de neiging krijgt om bij tijd en wijle te verzanden in zwelgende Romantiek. Daarbij hielp het ook niet echt dat bij de grootse en meeslepende orkestpassages Vasques het orkest all out liet gaan waar meer subtiliteit de zeggingskracht van de uitvoering had versterkt. Daar kon op sommige momenten zelfs die ferme aanslag van Montero niet tegenop en dat is jammer. Overigens hadden Vasquez en Montero wel een goed samenspel waarbij de dialoog tussen pianist en orkest voorbeeldig was.

Het publiek in de Dr. Anton Philipszaal reageerde enthousiast op het gehoorde en verleidde Montero tot een (gepland) toegift dat bestond uit een improvisatie van een door het publiek aangedragen thema. Schijnbaar is Montero bekend vanwege haar improvisatie en geeft ze wel vaker op deze wijze vorm aan haar toegift. Nu zijn er zulke prachtige thema's aan te dragen vanuit alle hoeken en gaten van de muzikale wereld, maar een man op de eerste rij meende haar een plezier te moeten doen met de suggestie van de Lambada. Montero liet zich daardoor niet uit het veld slaan en zette een prachtige improvisatie neer waardoor deze zomerhit uit de jaren tachtig bijna klonk als een prachtig klassiek werk voor solopiano. Na het concert zou Montero nog meer van kunsten laten horen in een improvisatierecital.

Na de pauze was het de beurt aan Rimski-Korsakov's toondicht Shéhérazade naar Duizend-en-een-nacht. En ook hier liet Vasquez het Residentie Orkest weer een prachtige klankkleur ten gehore brengen. Maar ook hier pakte Vasquez een wat trager tempo dat het bekendste werk van Rimski-Korsakov niet altijd goed deed. Een wat rommelig begin hielp daarbij ook niet en ook wederom was de balans binnen het werk niet altijd goed waardoor hoogtepunten al bijna als het einde klonken. Een gedoseerde aanpak zou daarbij het stuk helpen. Daarbij wel in alle eerlijkheid de melding dat dit orkestrale werk, dat vol zit met prachtige melodieën, deze recensent niet echt kan bekoren.  

Al met al een prima matinee-uitvoering van twee vaste waarden binnen het Russische Romantische repertoire waarbij Vasquez zijn (ontluikende) kwaliteit zeker liet horen, maar de show in the end toebehoorde aan Gabriela Montero. 

Voor de liefhebber hier een uitvoering van het Tweede Pianoconcert van Rachmaninoff door Tobias Borsboom, finalist op het YPF nationaal pianoconcours, en het Noord Nederlands Orkest o.l.v. Michel Tabachnik.

Reacties