Ballet 1 april 2016: Een dansende Meester van de Zwarte Molen


Czech National Ballet
Krabat

Zbynek Mateju (muziek), Jan Kodet (choreografie)
Jakub Kopecky (decor), Alexandra Gruskova (kostuums)
Daniel Tesar (licht)

Czech National Ballet
Zuiderstrandtheater, Den Haag

Het Czech National Ballet maakt indruk met de balletvoorstelling Krabat gebaseerd op het bekende én duistere jeugdboek Meester van de Zwarte Molen van Otfried Preussler. Helaas is het boek in de Haagse regio minder bekend en was een matig gevuld Zuiderstrandtheater geen weerspiegeling van de succesvolle vertaling van boek naar dans. 

Iedereen heeft ze: van die boeken die je in je jeugd hebt gelezen en je altijd bijblijven. Voor mij zijn dat De Zevensprong van Tonke Dragt en Sjakie en de Chocoladefabriek van Roald Dahl terwijl voor anderen dit juist weer Kruistocht in Spijkerbroek van Thea Beckman is of Koning van Katoren van Jan Terlouw. In Duitsland en delen van Nederland is Krabat zo'n jeugdherinnering. Het verhaal van de hand van de Duitse kinderboekenschrijver Otfried Preussler (1923-2013) is een bewerking van een sage over de molenaarsjongen Krabat. Krabat raakt - net als een groot aantal van zijn leeftijdgenoten - onder de betovering van de Meester van de Zwarte Molen, tevens de titel van de Nederlandse versie van Krabat. De molenaarsjongen weet zich uiteindelijk van de sekte van de Meester te bevrijden en de liefde van zijn leven te volgen. Het best wel naargeestige verhaal heeft daarmee uiteindelijk een happy end, maar veel valt er niet te lachen. Dit heeft de populariteit van het boek niet geschaad, sterker nog: het vormt blijkbaar de aanleiding voor het Czech National Ballet om het verhaal om te zetten in de een avondvullende balletvoorstelling. En gezien de innemende uitwerking en goede uitvoering is het Tsjechische dansgezelschap in die opzet meer dan geslaagd.

De Tsjechische Philip Glass
Een dergelijke vertaling van boek naar dans is erg afhankelijk van de muziek die de dansvoorstelling voortstuwt. Aan de Tsjechische componist Zbynek Mateju (1958) de schone taak om muziek te schrijven die enerzijds geschikt is voor een expressieve dans en anderzijds publiek meteen kan boeien en daarmee de voorstelling maakt. Mateju slaagt in die opzet wonderwel door muziek die meteen een snaar raakt en het beste te vergelijken is met het werk van Philip Glass. Ogenschijnlijke repeterende simpele motieven worden steeds op een andere manier uitgewerkt en staan juist in deze voorstelling ten dienste van het verhaal en de dansende invulling daarvan. Sowieso kan het Czech National Ballet allesbehalve amateurisme worden verweten. Niet alleen de muzikale vertaling van Krabat is dik in orde, hetzelfde geldt voor decor, kostuums en licht. Hierdoor ontstaat de juiste sfeer om de magische wereld van de Meester van de Zwarte Molen te vertalen naar het danstheater. 

Een duidelijke genoeg verhaal
Het ter plekke uitgedeelde programma bevatte een flinke synopsis van Krabat wat enigszins deed vrezen over de duidelijkheid waarmee het verhaal aan dans zou zijn toevertrouwd. Maar het samenspel van choreografie met decor en kostuums deed deze angst als sneeuw voor de zon verdwenen. Op basis van moderne dans wordt het verhaal van Krabat overzichtelijk - maar evenzo duister - verteld en weet men het verhaal op punten ook zo samen te vatten dat er bij het publiek eigenlijk nooit ruimte voor verwarring is. De voorstelling krijgt er daarmee ook een bepaalde snelheid mee die alleen maar van toegevoegde waarde is. Mooi voorbeeld is meteen in het begin terug te vinden wanneer Krabat gedwongen wordt bloem te vegen terwijl dat natuurlijk ondoenlijk is: het dwarrelt telkens terug. Om dit uit te beelden fladderen in wit gestoken vrouwelijk dansers plagerig om Krabat heen. Een goede vondst die exemplarisch is voor de vertaalslag die met Krabat is gemaakt. Het is daarom des te teleurstellender voor zowel theater als het Czech National Ballet dat het Haagse Zuiderstrandtheater maar matig gevuld was. Blijkbaar is Meester van de Zwarte Molen in de Haagse regio - of misschien wel in de gehele Randstad - een minder gedeelde jeugdherinnering dan in Duitstalige laden of die delen van Nederland die een grens met Duitsland delen. En dat is jammer want deze balletvertaling van Krabat verdient een breder publiek. 

Oordeel FerdiBlog: ****


'Krabat' door het Czech National Ballet is op 31 maart en 1 april 2016 opgevoerd in het Haagse Zuiderstrandtheater. Deze recensie is op basis van de uitvoering op 1 april. 

Reacties