Opera/Ballet 1 mei 2016: Een afstandelijke combinatie zonder vlammende liefde


Nationale Opera & Ballet
Roméo et Juliette
(Hector Berlioz, 1803-1869)

Alisa Kolosova, contralto
Benjamin Bernheim, tenor
Paul Gay, La Père Laurence (bas)

Matthew Pawlicki-Sinclair, Roméo
Erica Horwood, Juliette
Rink Sliphorst, Le Père Laurence

Het Nationale Ballet
Het Koor van De Nationale Opera
Kazushi Ono, Nederlands Philharmonisch Orkest
Het Muziektheater, Amsterdam

Met Roméo et Juliette bundelen De Nationale Opera en het Nationale Ballet voor het eerst hun krachten. Hoewel de onderdelen keurig worden uitgevoerd, komt deze productie nooit geheel samen. Eigenlijk leent het werk van Berlioz zich er ook niet echt voor, maar de wijze van invulling laat ook te wensen over. 

Met het samengaan enkele jaren geleden van De Nederlandse Opera en Het Nationale Ballet in Nationale Opera & Ballet kon het natuurlijk niet uitblijven dat een gezamenlijke productie ter hand genomen zou worden. Het ballet is natuurlijk geen vreemde bij de (klassieke) opera waar - zeker in Frankrijk - het zeer gebruikelijk was om ballet onderdeel uit te laten maken van de uitvoering. Echter niet in een gelijkwaardige rol, maar vooral als tussentijds vertier om bijvoorbeeld scènewisselingen voor het publiek draaglijk te maken. Met de gezamenlijke krachten van Nationale Opera & Ballet is dat natuurlijk geen optie en is met Roméo et Juliette gepoogd om een gesamtkunstwerk op gelijkwaardige voet van opera én ballet te creëren. Een werk van de Franse componist Hector Berlioz (1803-1869) is dan op het eerste gezicht niet zo vreemd, zeker gezien het succes dat (de voorloper van) de Nationale Opera boekte met de spectaculaire uitvoering van Les Troyens. Het klassieke liefdesverhaal van Romeo en Julia is natuurlijk altijd een fijne uitvalsbasis en zie daar de eerste gezamenlijke productie van Nationale Opera & Ballet.

Afstandelijkheid troef
Toch is de keuze voor het in 1839 in première gegane Roméo et Juliette een vreemde. Wat dit werk is alles behalve een opera en dramatiek is - ondanks het werk - ook redelijk ver te zoeken. Want Berlioz' vertaling van de klassieke liefdestragedie is feitelijk een uit de kluiten gewassen symfonie met relatief spaarzaam gebruik van een aantal solisten en koor. Tussen het opwindende begin en het dramatische slot kabbelt de muziek eigenlijk een beetje voort waarbij de solo van de contralto en de koorstukken verlichting brengen. Daarmee is het een relatief afstandelijk werk geworden waarin de liefdestragedie wel belicht maar niet doorvoelt wordt. De uitvoering door Nationale Opera & Ballet staat daarmee vanaf het begin al op achterstand, alhoewel dit wel de vraag rechtvaardigt waarom men gekozen heeft voor deze al in 2007 in premiere gegane versie - onder regie van Sasha Waltz  - bij de Opéra Bastille te Parijs. In tegenstelling tot de Franse opera's van weleer heeft het ballet hier zonder twijfel de hoofdrol en vertaalt het liefdesverhaal naar dans. Een verhaal dat gelukkig bij een ieder wel in het hoofd zit, want de enscenering alsmede de choreografie is dermate abstract dat die voorkennis toch echt wel nodig is. Het klassieke geschoolde Nationale Ballet verlaat daarbij haar comfort-zone door een (relatief) moderne choreografie waarbij bepaalde onderdelen eerder verwacht zouden worden bij het Nederlands Dans Theater (NDT). En dat is soms ook wel een klein beetje te zien.

Minder dan de som der delen
Dat laat onverlet dat er goed gedanst wordt, niet in de laatste plaats door Roméo en Juliette. De mooiste momenten zijn die waar het ballet in combinatie wordt gebracht met het - zoals altijd uitstekend zingende - Koor van De Nationale Opera. Ook de inbreng van de solisten, - met name Alisa Kolosova - is voorbeeldig. Want dan weer typisch daarbij is dat de solisten ook gezellig een dansje hebben meegekregen want nogal geforceerd aandoet. Gelukkig is dit Kolosova - wiens jurk dit ook technisch onmogelijk maakt - bespaard gebleven. Dit alles begeleid door een prima spelend Nederlands Philharmonisch Orkest dat lekker aangejaagd werd door dirigent Kazushi Ono. Opvallend was echter wel dat de introductie nogal zacht was en lang niet altijd in balans. Foutjes die je - zeker bij de laatste voorstelling - niet zou verwachten van dit geoliede orkest. Voor dit alles lijkt de afstandelijk die in de muziek van Berlioz ten opzicht van het onderwerp opgeld doet (helaas) ook te gelden voor dit huwelijk van opera en ballet. Een dappere poging, maar zowel de vraag of hier sprake is van toegevoegde waarde als de vraag of gekozen is voor de meest passende compositie is in beide gevallen maar lastig positief te beantwoorden. 

Oordeel FerdiBlog: ***


Van 15 april t/m 1 mei 2016 voeren - voor het eerst - De Nationale Opera en het Nationale Ballet een gezamenlijke productie uit: 'Roméo et Juliette' van Hector Berlioz. Deze recensie is op basis van de (laatste) uitvoering op 1 mei.

Reacties