In tegenstelling tot Nederland is het voor politici in het Verenigd Koninkrijk - en overigens ook in Frankrijk en de Verenigde Staten - meer dan gebruikelijk om in boekvorm van zich te laten horen. De Britse Conservatieven hebben daarbij de meest lezenswaardige en vermakelijke voorbeelden in huis: van de dagboeken van Alan Clark en Duff Cooper tot de memoires van Kenneth Clarke. De memoires van William Waldegrave, de relatief onbekende voormalig minister onder zowel Thatcher als Major, passen zonder meer in dat rijtje. Het leven van iemand geboren met een zilveren lepel in zijn mond die op een gegeven moment beseft dat waarlijke grootsheid niet voor hem is weggelegd.
Het leven van William Arthur Waldegrave, Baron Waldegrave of North Hill (1946) is bepaald geen strijd voor overleving geweest. Als jongste nazaat van de twaalfde Earl Waldegrave groeide hij op in een geprivilegieerd milieu dat voor het overgrote deel van het Verenigd Koninkrijk niet was weggelegd. Net geboren na de Tweede Wereldoorlog maakte William de wederopstanding van het Verenigd Koninkrijk mee en mocht hij daar zelf ook een bijdrage aan leveren als minister onder zowel Margaret Thatcher als John Major. Al op jonge leeftijd bevond hij zich in invloedrijke kringen en vielen zijn banen aan hem toe in plaats van dat hij ze moest verdienen. Een eerste baan bij de imposante en puissant rijke Lord Rothschild en niet veel later in de nabijheid van leider van de Conservatieve Partij en premier Edward 'Ted' Heath kan alleen maar wanneer jouw familie(naam) well-connected is. Zo op het eerste gezicht niet bepaald het uitgangspunt voor aansprekende memoires. Dan liggen de memoires A Kind of Blue van Kenneth Clarke meer voor de hand. Een raspoliticus en houder van de belangrijkste ministersposten onder zowel Thatcher als Major en de beste leider die de Tories nooit gehad hebben die allesbehalve met een zilveren lepel in zijn mond geboren is. Maar daarmee wordt William Waldegrave tekort gedaan. Het aardige aan A Different Kind of Weather is dat hij eerlijk is over de voordelen van zijn afkomst en dat hij lange tijd dacht dat hij voor echte grootsheid was weggelegd. Zijn ideaal: na het ministerschap van Buitenlandse Zaken zou het premierschap lonken en zou hij zijn pensioen benutten om een alom bejubelde vertaling van het werk van de Atheense legeraanvoerder en geschiedschrijver Thucydides schrijven. De werkelijkheid bleek weerbarstiger. Hoewel hij wel degelijk langjarig heeft deel uitgemaakt van het centrum van de politieke macht, zou hij - in tegenstelling tot Kenneth Clarke en vele anderen - nooit een van de Big Beasts van de Tories worden en is zijn invloed uiteindelijk beperkt gebleven. Onder Thatcher was hij nooit meer dan een Minister of State, eerst op Milieu en later op Buitenlandse Zaken. In - letterlijk - de laatste dagen van het bewind van Thatcher behaalde hij het politieke Sanctum Sanctorum: Secretary of State. In dit geval op het gebied van Volksgezondheid. Mede doordat hij beschadigd werd door de Scott Inquiry in de jaren negentig naar een wapendeal met Irak daalde hij gestaag op de greasy pole. Inmiddels is Waldegrave lid van het Hogerhuis en Provost van Eton College.
Open en eerlijk, op typisch Britse wijze
Het aardige aan de memoires van Waldegrave is dat hij wel degelijk lange tijd geloofde in het recht dat hij op grootsheid had en dat hij zijn geprivilegieerde omgeving niet meer dan normaal vond. Het grote voordeel van A Different Kind of Weather is dat hij ruim nadat zijn carrière voorbij is echt terugblikt en ook over zichzelf oordeelt. Niet voor niets beginnen zijn memoires met een episode in het Britse Lagerhuis waar hij op het nippertje als minister staande blijft. Een moment waarop hij feitelijk wist dat het grote afglijden begonnen was. Tegelijkertijd is hij zeer eerlijk over het feit dat in de autorit erna - uiteraard een regeringsauto met chauffeur - hij met dedain naar de mensen op straat keek en niet kon snappen waarom zij hun leven zo leefden terwijl ze ook - zoals hij - een poging tot grootsheid hadden kunnen ondernemen. Een episode die niet bepaald voor hem spreekt, maar wel buitengewoon eerlijk is. En niet helemaal vreemd voor iemand die is opgegroeid in welvaart, maar vooral in een omgeving waar de betekenis van de naam van Waldegrave groot was. De anekdote dat het eerste moment dat hij van huis gaat om naar school te gaan hij in een trein zit getooid met de naam van één van zijn voorouders is veelzeggend. De titel van zijn memoires is daarom ook treffend gekozen: het weer is en blijft onvoorspelbaar en Waldegrave kreeg in zijn leven - in figuurlijke zin - te maken met een ander type weer dan op grond van zijn afkomst en kunnen voorspeld was. Zijn memoires zijn daarom ook een bevestiging van het klassensysteem dat in het Verenigd Koninkrijk - hoewel veel minder dan vroeger - nog altijd gedeeltelijk bepalend is voor de uiteindelijk plek binnen de maatschappij. En gelijk Kenneth Clarke is zijn openheid en eerlijkheid vooral ook de Britse upper class-variant: het persoonlijk leven wordt genoemd, maar blijft afgeschermd van de rest.
Memoires voor de incrowd
 |
| William Waldegrave en Kenneth Clarke |
In alle eerlijkheid moet daarbij wel gezegd worden dat deze memoires niet voor iedereen zijn weggelegd. Een flinke dosis basiskennis over de werking van de Britse politiek in het algemeen, maar vooral ook over de movers and shakers in de Conservatieve Partij in het bijzonder is essentieel om de memoires goed te kunnen plaatsen. Maar wanneer je bijvoorbeeld met veel plezier de Alan Clark Diaries hebt gelezen, zijn dit heerlijke memoires aangezien Waldegrave een grafhekel aan de in zijn ogen extreemrechtse Alan Clark heeft die tevens lieveling van Margaret Thatcher was. Dit met name ook omdat Clark - net als Waldegrave - onder vuur lag door de Scott Inquiry en zeer subtiel de schuld wist door te schuiven naar Waldegrave die er een flinke tik door heeft opgelopen. Een tik die duidelijk leesbaar is in de memoires. Opvallend daarbij is dat chronologie niet het sterkste punt is van Waldegrave. De hoofdstukken vliegen op en neer door de tijd waardoor de eerder genoemde vooronderstelde kennis meer dan welkom is. Tegelijkertijd is Waldegrave een begenadigd verteller die een heerlijk inzicht geeft in het Verenigd Koninkrijk in het algemeen en de regeringen van Heath, Thatcher en Major in het bijzonder. Voor liefhebbers aan te raden memoires die feilloos passen in de traditie van Conservatieve politici die via memoires en dagboeken een lezenswaardige inkijk in de macht geven.
Lees hier de recensie van 'A Kind of Blue', de memoires van Kenneth Clarke en hier de recensie van 'The Duff Cooper Diaries'.
'A Different Kind of Weather', de memoires van William Waldegrave, verscheen in 2015. Sinds 2016 is de paperback-versie verkrijgbaar. Deze recensie is op basis van de eBook-versie.
Reacties
Een reactie posten