Schumann: Ouverture 'Manfred'
Beethoven: Vioolconcert
Schumann: Symfonie Nr. 3 'Rheinische'
Mendelssohn: Scherzo uit 'Een Midzomernachtsdroom' (toegift)
Isabelle Faust (viool)
John Eliot Gardiner, London Symphony Orchestra
De Doelen, Rotterdam
Met Simon Rattle heeft het London Symphony Orchestra voor het eerst sinds Colin Davis weer een chef-dirigent van eigen bodem. Maar het is de samenwerking met John Eliot Gardiner die tot op het heden het meest tot de verbeelding spreekt. Na een succesvolle Mendelssohn-cyclus is het nu de beurt aan het symfonisch werk van de getormenteerde Robert Schumann. In de energieke uitvoering in Rotterdam was van dat getormenteerde weinig te merken. Maar Isabelle Faust stal de show met het Vioolconcert van Beethoven.
Voor de musici van het London Symphony Orchestra zal het concert in De Doelen afgelopen week een beetje als thuiskomen gevoeld hebben. Niet zozeer door het enthousiasme waarmee het orkest ontvangen werd naar aanleiding van het uitstekende concert met werken van Schumann en Beethoven, maar vanwege het feit dat de Rotterdamse concertzaal vast doet denken aan de eigen thuisbasis in Londen. Ondanks het feit dat het Barbican Centre (1982) ruim vijftien jaar na De Doelen (1966) de deuren opende voelen het Londense brutalisme en de Nederlandse stijl van de wederopbouw toch relatief hetzelfde aan. Beide zalen zijn geen klassieke concertgebouwen zoals bijvoorbeeld het Amsterdamse Concertgebouw of de Weense Musikverein. Het waren in hun tijd moderne concertzalen die tegenwoordig juist ook weer een tijdsbeeld van respectievelijk de jaren zestig en tachtig vertegenwoordigen. Concertzalen die overigens qua akoestiek niet gelijk zijn. De 'droge' akoestiek van de Barbican wijkt af van de 'heldere' akoestiek van De Doelen. De akoestiek van de Barbican is inmiddels onderdeel van het geluid van het London Symphony Orchestra (LSO) daar de opnames voor het eigen LSO Live-label er door gekenmerkt worden. Het LSO is in 1904 opgericht en één van de bekendste orkesten van het Verenigd Koninkrijk. Een bekendheid die wereldwijd versterkt wordt door het feit dat het orkest ook de officiële vertolker is van filmcomponist John Williams en daarmee het enige echte Star Wars-orkest is. Ondanks het feit dat die mantel bij de laatste Star Wars-films is overgenomen door de Los Angeles Philharmonic onder leiding van Gustavo Dudamel. Het mag de pret niet drukken aangezien met LSO Live het orkest als één van de eerste orkesten een eigen label had en inmiddels kan bogen op een indrukwekkende discografie die tal van prijswinnende opnames bevat, waaronder met name de werken van Berlioz door de inmiddels overleden voormalig chef-dirigent Colin Davis. Een discografie die dankzij gastdirigent John Eliot Gardiner de afgelopen periode een prachtige Mendelssohn-cyclus erbij heeft gekregen. Een cyclus die tot de verbeelding spreekt en het bewijs is van een aansprekende combinatie van gastdirigent en orkest. Sinds vorig seizoen is Simon Rattle - na zijn langjarige aanstelling bij de Berliner Philharmoniker - de nieuwe chef-dirigent van het LSO. Opvallend is dat Gardiner - tot op heden althans - meer los lijkt te maken dan Rattle wiens Berlijnse tijd zeker geen onvoorwaardelijke zegetocht is geweest. Gardiner gaat inmiddels rustig voort met zijn betrokkenheid bij het LSO. Inmiddels is Gardiner gestart met een voor hem althans hernieuwde kennismaking met de werken van Schumann die over een tijdje eveneens bij LSO Live verschijnt. In dat kader bezochten orkest en Gardiner Rotterdam. Een zeldzame gebeurtenis aangezien zowel het orkest als de dirigent meestal in Amsterdam te vinden zijn. Voor Isabelle Faust geldt dat niet. De sympathieke violiste is vaak in zowel het Concertgebouw als De Doelen te bewonderen.
Duet met de paukenist
De Duitse violist Isabelle Faust (1972) is verre van een showpony maar combineert een fijngevoeligheid met een krachtige dynamiek die haar spel populair maakt bij een breed spectrum van ensembles en dirigenten. Iedereen wil met Faust werken: van bij leven al legendarische dirigenten zoals Bernard Haitink en de inmiddels overleden Claudio Abbado tot rising stars als Pablo Heras-Casado en van gerenommeerde orkesten zoals het de Berliner Philharmoniker en het Boston Symphony Orchestra tot authentieke ensembles variërend van het Freiburger Barockorchester en het Orkest van de Achttiende Eeuw. Het London Symhony Orchestra en John Eliot Gardiner vormen daar geen uitzondering op. Dat de samenwerking succesvol is, was afgelopen donderdag buitengewoon goed te horen. Het overbekende Vioolconcert van Beethoven sprankelde, niet in de laatste plaats door het feit het LSO weliswaar een 'klassiek' grootschalig orkest is, maar - mede door John Eliot Gardiner - de authentieke uitvoering (deels) onderdeel heeft gemaakt van de speelwijze. Het gevolg: een energieke en sprankelende begeleiding met overtuiging aangevoerd door Gardiner. Diezelfde 'authentieke' toon is terug te horen in het spel van Faust waarmee zij een brede range kan laten horen van fluisterzacht tot overtuigend dynamisch. Eén van de mooiste momenten daarbij was te horen in het grootste eerste deel waarbij haar solo feitelijk een duet met de paukenist wordt. Een prachtig samenspel dat de vioolsolo nog meer glans gaf. Haar gouden robe was daarmee exemplarisch voor haar spel dat met enthousiasme door het Rotterdamse publiek (dat in tegenstelling tot het gebruik zich redelijk koest hield en het kuchen tot een minimum beperkte) werd ontvangen en natuurlijk aanleiding vormde voor een toegift.
Gardiner versus Rattle
Ook Gardiner liet zich - na de pauze - verleiden tot een toegift: het Scherzo uit Een Midzomernachtsdroom van Mendelssohn. Een treffende keuze waarmee Gardiner liet horen waarom zijn Mendelssohn-opnames met het LSO zo aansprekend zijn: energiek en passend bij de sprankelende en feeërieke muziek van Mendelssohn. Zijn nieuwste project met het LSO zijn de symfonische werken van Schumann die onderwerp zijn van zowel een concertreeks als een nieuw opnameproject. Een voor de hand liggende keuze gezien de betrokkenheid van Gardiner. Want het was Gardiner die eind jaren negentig tekende voor de benchmark-opname van de symfonieën van Robert Schumann (1810-1856) met zijn Orchestre Revolutionnaire et Romantique. Gardiner is toen en nu van mening dat het symfonische werk van Schumann gespeeld moet worden zoals door de componist bedoeld. Hij neemt daarmee nadrukkelijk afstand van aanpassingen zoals door Mahler die de 'ongemakkelijke' orkestratie van Schumann 'verbeterde'. Deze Mahler-versie is gepropageerd door Riccardo Chailly en diens opname met het Gewandhausorchester Leipzig is de moeite van het beluisteren meer dan waard. Maar dat geldt ook voor de 'orginele' interpretatie door Gardiner. Het concert afgelopen donderdag trapte af met de Ouverture Manfred naar Byron's gelijknamige getormenteerde held. Een passend onderwerp gezien het feit dat Schumann zelf nogal getormenteerd was en na enkele mislukte pogingen in 1856 een einde maakte aan zijn leven. Wanneer je dan zijn Derde Symfonie hoort - de boeken ingegaan als Rheinische en geïnspireerd door het Rijnlandschap - is daar niets van te merken. Sterker nog: de symfonie is een vrolijk en levendig muziekstuk dat vanaf de eerste noot sprankelt. Zeker in de uitvoering door het LSO onder Gardiner dat voor de gelegenheid de symfonie - op klassieke wijze - staande uitvoerde. Dezelfde sprankeling die de Mendelssohn-opnames van het LSO onder Gardiner markeert, was ook hier weer terug te horen. En daarmee vormen het LSO en Gardiner belangrijke én overtuigende ambassadeurs van de symfonische werken van Schumann die bepaald niet tot het standaardrepertoire behoren. Maar op deze wijze zeker wel.
Op 7 februari om 20.00 uur zendt het LSO een live-stream van een concert onder leiding van John Eliot Gardiner en Isabelle Faust met wederom de Derde Symfonie van Schumann maar aangevuld met werken van Weber en Mendelssohn:
Het London Symphony Orchestra reist op dit moment door Europa met een kleine tournee gericht op met name de werken van Schumann. Onder leiding van gastdirigent John Eliot Gardiner en met medewerking van Isabelle Faust zijn Antwerpen, Rotterdam, Baden Baden en Keulen bezocht. Deze recensie is op basis van de uitvoering op donderdag 31 januari 2019 in Rotterdam.
Reacties
Een reactie posten