De geschiedenis van de Lage Landen en daarmee de ontstaansgeschiedenis van (uiteindelijk) Nederland en België richt zich vooral op de Tachtigjarige Oorlog en Willem van Oranje als Vader des Vaderlands. Maar voor het tijdperk van Keizer Karel V en zijn opvolger Filips II was er een machtsfactor van grote betekenis voor de Lage Landen: de Bourgondiërs. Op onnavolgbare wijze loodst Bart van Loo in De Bourgondiërs de lezer door de geschiedenis van het hertogdom Bourgondië en daarmee de aartsvaders van de Lage Landen. Een ervaring die door de gelijknamige podcast een diepere dimensie krijgt.
Terwijl ik dit schrijf speelt op de achtergrond Jeanne La Pucelle, de soundtrack van de gelijknamige tweedelige film van Jacques Rivette over Jeanne d'Arc. De soundtrack bestaat uit muziek van onder andere Guillaume Dufay uit die tijd, maar ook muziek speciaal voor de film gecomponeerd door Jordi Savall. De bekende componist-dirigent Savall tekent eveneens voor de uitvoering met zijn ensembles uit de authentieke uitvoeringspraktijk Hespèrion XX en La Capella Reial de Catalunya. Muziek die de podcast De Bourgondiërs met Bart van Loo opluistert en daarmee een extra dimensie geeft. Want een deel van deze muziek tekent het culturele leven van het Hertogdom Bourgondië dat zowel het onderwerp van de podcast als het boek De Bourgondiërs. Aartsvaders van de Lage Landen is. In acht afleveringen van telkens zo'n anderhalf uur maakt Bart van Loo op zijn kenmerkende enthousiaste en meeslepende wijze de geschiedenis van de Bourgondiërs inzichtelijk. Een geschiedenis die zich niet alleen beperkt tot het wel wee van de opeenvolgende hertogen die Bourgondië tot grootsheid zouden brengen, maar ook het bredere culturele leven van die tijd. Van de muziek van onder andere Dufay tot de schilderkunst van grootheden zoals Rogier van der Weyden en Jan van Eyck. Een podcast die geldt als een treffend voorbeeld waarom de populariteit van het medium zo'n vlucht heeft genomen. Een podcast die in dit geval de inspiratie vormt om het gelijknamige boek te lezen.
Onnavolgbaar
Het is inmiddels anderhalf jaar geleden dat De Bourgondiërs van Bart van Loo uitkwam. Een bestseller was het gevolg waardoor het boek tijdenlang terug was te vinden in de ranglijsten van de boekverkopers. Een boek dat nog altijd in grote getale te vinden is de boekhandel en daarmee een blijvertje is geworden. Een ongekende prestatie niet in de laatste plaats omdat het non-fictie betreft en al helemaal in het besef dat het hertogdom Bourgondië bepaalt niet een algemeen bekende en gekende periode in de geschiedenis is. Een boek dat op voorhand past bij de voorkeuren van dit blog, maar toch geen aanleiding gaf om het te lezen. Dit ondanks het plezier dat het vorige boek van Bart van Loo, Napoleon. De Schaduw van de Revolutie, gaf. De reden ligt besloten in het feit dat De Bourgondiërs wisselende recensies kende waarbij met name Sander van Walsum van De Volkskrant ronduit negatief was. Van Walsum vond Bart van Loo's Bourgondische tour de force onnavolgbaar is de verkeerde zin van woord en kwalificeerde het als "een veel te grote zak confetti". Mede door de Corona-crisis werd de honger naar nieuwe podcasts almaar groter en zo kwam ik bij De Bourgondiërs met Bart van Loo terecht. Onnavolgbaar, maar ditmaal in de goede zin van het woord, leidt Bart van Loo op enthousiaste wijze de luisteraar door de geschiedenis van het hertogdom Bourgondië. Een mooie aanleiding om ook het boek te lezen dat evenzeer een plezier om te lezen is. De podcast richt zich exclusief op de vier hertogen die van 1363 tot 1477 regeerden over Bourgondië: Filips de Stoute, Jan zonder Vrees, Filips de Goede en Karel de Stoute. Het boek neemt de lezer mee in de ontstaansgeschiedenis van Bourgondië die start bij een klein Deen eilandje Bornholm (Borgundarholm) waar de Bourgondische aartsvaders van afstammen. Ook neemt Van Loo de geschiedenis na de dood van Karel de Stoute mee waarbij de Lage Landen overgaan op de Habsburgers en we daarmee in de voor ons bekende geschiedenis komen met grootheden als Karel V, Filips II, Maria van Hongarije, Alva, Margaretha van Parma en Willem van Oranje terecht komen. En zo weet Van Loo een relatief onbekende geschiedenis te verbinden met onze eigen geschiedenis en is De Bourgondiërs daarmee het verhaal van onze aartsvaders geworden.
Rijkdom
Podcast en boek trappen af met de laatste van deze aartsvaders: Karel de Stoute (1433-1477). De zoon van Filips de Goede en Isabella van Portugal was naast Hertog van Bourgondië onder andere Hertog van Brabant, Limburg en Luxemburg en Graaf van Vlaanderen, Henegouwen, Holland en Zeeland. De Slag bij Nancy (1477) zou zijn ondergang betekenen toen hij aan de verliezende hand met zijn manschappen trachtte te vluchten en in de chaos via een welgemikte slag met een bijl naar het hiernamaals werd gezonden. Een bijzondere gang van zaken daar het in die tijd zeer gebruikelijk was om hoogedele tegenstanders gevangen te nemen en voor (veel) losgeld vrij te laten. Helaas voor Karel de Stoute was het niet zichtbaar dat hij de grote Hertog van Bourgondië was waardoor zijn tegenstanders hem zonder pardon de hersenen insloegen. Een bijzondere constatering daar de hertogen van Bourgondië bekend stonden om hun grote rijkdom die ze bepaald niet discreet toonden. In dergelijke wederwaardigheden verliest Bart van Loo zich graag naast het vertellen van de geschiedenis van Bourgondië. Een geschiedenis waar hij door geïntrigeerd raakte via ’s Lands Glorie een uitgave over de vaderlandse geschiedenis (van België). Uiteraard gelardeerd met illustraties van in dit geval Jean-Léon Huens. Diens illustratie van de Slag bij Nancy toonde een lichaam van een gevallene in de sneeuw bij de stadsmuren van Nancy. De gevallene bleek Karel de Stoute te zijn wiens aangezicht - om de vernedering nog wat groter te maken - door wolven was aangevreten. In dit bijzondere tafereel ligt de kiem besloten die zou uitgroeien tot een lijvig boekwerk waarin de geschiedenis van Bourgondië de revue passeert. Een geschiedenis die feitelijk start met het moedige optreden bij de Slag bij Poitiers door de jongste zoon van toenmalige Franse koning. Deze Filips de Stoute zou hierdoor Bourgondië krijgen en via een goedgekozen huwelijk Vlaanderen aan zijn domein toevoegen. Zijn opvolgers zouden het grondgebied van Bourgondië stilletjes aan verder vergroten waardoor uiteindelijk een aansluitend hertogdom zou ontstaan met alle kenmerken van een koninkrijk zonder het ooit te worden. Van Loo weet de hertogen tot leven te brengen niet in de laatste plaats door ze te plaatsen in de culturele, maar ook historische context van die tijd. Een context die ook grote delen van de geschiedenis van Frankrijk en Engeland en daarmee de Honderdjarige Oorlog omvat. Het zal de gemiddelde lezer vast op momenten duizelen door alle verbanden die Van Loo legt en de namen die je om de oren vliegen, maar het laat onverlet dat hij er toch een volgbaar en coherent verhaal van weet te maken. Het luisteren van de podcast helpt daar overigens enorm bij waardoor podcast en boek een Gesamtkunstwerk vormen. Zo weet Bart van Loo een vergeten geschiedenis nieuw leven in te blazen.
Terwijl ik dit schrijf speelt op de achtergrond Jeanne La Pucelle, de soundtrack van de gelijknamige tweedelige film van Jacques Rivette over Jeanne d'Arc. De soundtrack bestaat uit muziek van onder andere Guillaume Dufay uit die tijd, maar ook muziek speciaal voor de film gecomponeerd door Jordi Savall. De bekende componist-dirigent Savall tekent eveneens voor de uitvoering met zijn ensembles uit de authentieke uitvoeringspraktijk Hespèrion XX en La Capella Reial de Catalunya. Muziek die de podcast De Bourgondiërs met Bart van Loo opluistert en daarmee een extra dimensie geeft. Want een deel van deze muziek tekent het culturele leven van het Hertogdom Bourgondië dat zowel het onderwerp van de podcast als het boek De Bourgondiërs. Aartsvaders van de Lage Landen is. In acht afleveringen van telkens zo'n anderhalf uur maakt Bart van Loo op zijn kenmerkende enthousiaste en meeslepende wijze de geschiedenis van de Bourgondiërs inzichtelijk. Een geschiedenis die zich niet alleen beperkt tot het wel wee van de opeenvolgende hertogen die Bourgondië tot grootsheid zouden brengen, maar ook het bredere culturele leven van die tijd. Van de muziek van onder andere Dufay tot de schilderkunst van grootheden zoals Rogier van der Weyden en Jan van Eyck. Een podcast die geldt als een treffend voorbeeld waarom de populariteit van het medium zo'n vlucht heeft genomen. Een podcast die in dit geval de inspiratie vormt om het gelijknamige boek te lezen.
Onnavolgbaar
Rijkdom
Podcast en boek trappen af met de laatste van deze aartsvaders: Karel de Stoute (1433-1477). De zoon van Filips de Goede en Isabella van Portugal was naast Hertog van Bourgondië onder andere Hertog van Brabant, Limburg en Luxemburg en Graaf van Vlaanderen, Henegouwen, Holland en Zeeland. De Slag bij Nancy (1477) zou zijn ondergang betekenen toen hij aan de verliezende hand met zijn manschappen trachtte te vluchten en in de chaos via een welgemikte slag met een bijl naar het hiernamaals werd gezonden. Een bijzondere gang van zaken daar het in die tijd zeer gebruikelijk was om hoogedele tegenstanders gevangen te nemen en voor (veel) losgeld vrij te laten. Helaas voor Karel de Stoute was het niet zichtbaar dat hij de grote Hertog van Bourgondië was waardoor zijn tegenstanders hem zonder pardon de hersenen insloegen. Een bijzondere constatering daar de hertogen van Bourgondië bekend stonden om hun grote rijkdom die ze bepaald niet discreet toonden. In dergelijke wederwaardigheden verliest Bart van Loo zich graag naast het vertellen van de geschiedenis van Bourgondië. Een geschiedenis waar hij door geïntrigeerd raakte via ’s Lands Glorie een uitgave over de vaderlandse geschiedenis (van België). Uiteraard gelardeerd met illustraties van in dit geval Jean-Léon Huens. Diens illustratie van de Slag bij Nancy toonde een lichaam van een gevallene in de sneeuw bij de stadsmuren van Nancy. De gevallene bleek Karel de Stoute te zijn wiens aangezicht - om de vernedering nog wat groter te maken - door wolven was aangevreten. In dit bijzondere tafereel ligt de kiem besloten die zou uitgroeien tot een lijvig boekwerk waarin de geschiedenis van Bourgondië de revue passeert. Een geschiedenis die feitelijk start met het moedige optreden bij de Slag bij Poitiers door de jongste zoon van toenmalige Franse koning. Deze Filips de Stoute zou hierdoor Bourgondië krijgen en via een goedgekozen huwelijk Vlaanderen aan zijn domein toevoegen. Zijn opvolgers zouden het grondgebied van Bourgondië stilletjes aan verder vergroten waardoor uiteindelijk een aansluitend hertogdom zou ontstaan met alle kenmerken van een koninkrijk zonder het ooit te worden. Van Loo weet de hertogen tot leven te brengen niet in de laatste plaats door ze te plaatsen in de culturele, maar ook historische context van die tijd. Een context die ook grote delen van de geschiedenis van Frankrijk en Engeland en daarmee de Honderdjarige Oorlog omvat. Het zal de gemiddelde lezer vast op momenten duizelen door alle verbanden die Van Loo legt en de namen die je om de oren vliegen, maar het laat onverlet dat hij er toch een volgbaar en coherent verhaal van weet te maken. Het luisteren van de podcast helpt daar overigens enorm bij waardoor podcast en boek een Gesamtkunstwerk vormen. Zo weet Bart van Loo een vergeten geschiedenis nieuw leven in te blazen.
Lees hier de eerdere bespreking van 'Napoleon. De Schaduw van de Revolutie' van Bart van Loo.
In december 2018 verscheen 'De Bourgondiërs. Aartsvaders van de Lage Landen' van Bart van Loo. Begin 2019 verscheen de gelijknamige podcast 'De Bourgondiërs met Bart van Loo' van het Vlaamse Klara.
Reacties
Een reactie posten