De herontdekking van de films van regisseur James Ivory en producent Ismail Merchant heeft met de gerestaureerde versie van Maurice een vervolg gekregen. James Wilby en Hugh Grant geven overtuigend gestalte aan (de grenzen van) verboden liefde in het edwardiaanse tijdperk. Ruim dertig jaar later is Maurice het zien nog meer dan waard. Niet in de laatste plaats door de bepaald niet toevallige band met Call me by your name die dezelfde thematiek centraal stelt.
Regisseur James Ivory en de in 2005 overleden producent Ismail Merchant vormden in de jaren tachtig en negentig een gouden combinatie. In een periode van nog geen tien jaar brachten zij een viertal films uit die terecht als klassiekers worden gezien. Hoge productiestandaarden, een goed script, prachtige art direction en uitstekende acteerprestaties kenmerkten de films van Merchant Ivory Productions. Maar bovenal betrof het verfilmingen van literaire klassiekers. Belangrijkste literaire inspirator was de Britse schrijver E.M. Forster (1879-1970) wiens beschrijvingen van het oude (en elitaire) Engeland de bron vormden voor drie van de vier films: A Room With a View (1985), Maurice (1987) en Howards End (1992). Kazuo Ishiguro (1954) die qua stijl en onderwerpen de nodige raakvlakken met E.M. Forster heeft, inspireerde James Ivory en Ismail Merchant tot wellicht de bekendste film uit de Merchant Ivory-stal: Remains of the Day uit 1993. Omdat het vijfentwintig jaar geleden was dat Howards End uitkwam, verscheen een volledige gerestaureerde versie eind 2017. Een film die zonder twijfel een klassieker is en waarbij de gerestaureerde versie dit nog eens onderstreepte. Gelukkig is het daar niet bij gebleven. In het kader van het dertigjarige jubileum van Maurice is ook deze film opnieuw in een gerestaureerde versie in 2017 uitgebracht. Inmiddels heeft deze nieuwe versie ook de Nederlandse markt bereikt en kunnen we ons wederom onderdompelen in de wereld van verboden liefde in edwardiaans Engeland.
Verboden liefde
Een zeer jonge Hugh Grant en de minder doorgebroken James Wilby schitteren respectievelijk als Clive Durham en Maurice Hall die volwassen worden in het Engeland onder de regering van koning Edward VII (1901-1910), de zoon van koningin Victoria. Beide jonge mannen studeren zoals hun klasse voorschrijft aan de Universiteit van Cambridge. Daarbij voelt Clive zich het meest op zijn gemakt in de hogere kringen. Niet gek daar hij voortkomt uit de (land)adel en zijn medestudent zijn academische positie vooral te danken heeft aan het feit dat hij onderdeel is van de hogere middenklasse. Tussen de twee studenten ontstaat langzamerhand meer dan een innige vriendschap. Een vriendschap die zich beweegt naar het terrein van de verbonden liefde. Een liefde die in Engeland onschuldig "the love that dares not speak its name" wordt genoemd, maar in de praktijk allesbehalve onschuldig was. In het edwardiaans tijdperk was homoseksualiteit allesbehalve geaccepteerd en vooral strafbaar. Ook de hogere klassen ontkwamen niet aan het strenge oog van justitie. Een van de vrienden van Maurice en Clive wordt betrapt en ontvangt - mede gezien het feit dat een toekomst in de politiek niet meer mogelijk is en daarmee al een staf is - nog altijd zes maanden cel met dwangarbeid. De lagere klassen komen er in de regel minder 'genadig' vanaf. Toch weerhoudt het ze niet om hun liefde te verkennen. Tegelijkertijd heeft die liefde geen toekomst en komen Maurice en Clive steeds meer onder druk te staan uit angst dat de verboden liefde ontdekt wordt met alles juridische en maatschappelijke gevolgen van dien.
Call me by your name
Maurice weet deze ontwikkelende liefde én angst prachtig te verbeelden. Alle kenmerken van een geslaagde Merchant Ivory-productie zijn aanwezig en worden ondersteund door uitstekende vertolkingen door James Wilby en Hugh Grant. De pijn en liefde die zij ondergaan is invoelbaar waarbij hun karakters verschillende paden naar (een soort?) geluk weten te vinden. Paden die de heren van elkaar doet verwijderen en daarmee de impact laat zien wanneer repressie het devies is. Zonder al teveel te willen prijsgeven is het mooie aan Maurice dat je geen happy end verwacht en dat dit er - zeker wat betreft Maurice en Clive - er ook niet kan zijn, maar een dramatisch slot eveneens niet aan de orde is. Daarmee is Maurice niet alleen een prachtige verfilming maar ook een mooi tijdsdocument over de wijze waarop edwardiaans Engeland omging met homoseksualiteit. In die zin vormt Maurice een mooie link met die andere onderscheiden film waarin verboden liefde centraal staat: Call me by your name (2017). Gebaseerd op de roman van André Aciman ontluikt - in de warme Italiaanse zomerzon - een verboden liefde tussen de Amerikaanse student Oliver en de jonge Elio. Een liefde die overigens bepaald minder verboden is daar de ouders van Elio buitengewoon liberaal zijn. En toch: een liefde in de jaren tachtig, de jaren van HIV/Aids en bepaald niet volledige acceptatie. Het is treffend dat de periode waarin Call me by your name speelt (de jaren tachtig) gelijk is aan de periode waarin Maurice in de bioscoop kwam. Misschien ook niet geheel toevallig daar James Ivory zowel garant stond voor het script van Maurice als Call me by your name. Een script dat Ivory een Oscar opleverde. De geest van Merchant Ivory leeft daarom voort, maar gelukkig is er alle aanleiding om de tijdloze klassiekers die zij mogelijk maakten met veel plezier én gerestaureerd opnieuw te beschouwen. Het wachten is nu op de gerestaureerde versie van A Room With a View om de E.M. Forster-trilogie ter vervolmaken.
Lees hier de eerdere recensie van de gerestaureerde versie van 'Howards End'.
Op 24 september 2019 is 'Maurice' in gerestaureerde versie opnieuw op DVD en Blu-ray uitgebracht en te zien in de bioscoop met dank aan EYE en Lumière. Meer informatie hier.
Reacties
Een reactie posten